تعریف قاعده:

هرگاه کسی کار نیکی انجام دهد و بدون تعدی و تفریط زیانی ببار آورد مسوول و ضامن نخواهد بود.مثلا شخصی ببیند گلدانهای حیاط خانه همسایه در زمانی که وی در مسافرت بسر می برد در حال خشک شدن است و او اقدام به آب دادن به آنها کند ودر هنگام آبیاری شاخه گلی بدون تقصیر بشکند در این صورت وی ضامن جبران خسارت نیست.در واقع قاعده احسان مسقط ضمان است.

احسان جلب منفت است یا دفع ضرر یا هر دو؟

در مثال قبلی احسان به جهت دفع ضرر صورت گرفته بود .حال ممکن است جایی شخص به نیت نیکوکاری در زمین آیش همسایه آی که مثلا در زندان بسر می برد کشت و کار کند تا نفع و عائدی برای همسایه حاصل شود حال اگر زیانی ببار آید تکلیف چیست؟فقها معتقدند که قاعده احسان هم موارد دفع ضرر را در بر می گیرد و هم مصادیق جلب منفعت را.جناب میر فتاح-صاحب کتاب عناوین-در این زمینه می فرمایند:در اینکه سود رسانی به دیگران احسان است تردیدی نیست و تبادر و عدم صحت سلب و تصریح اهل لسان دلیل بر این گفته است و اما جلوگیری از زیان آن ها هم ظاهرا احسان است.همچنین جناب بجنوردی نوشته اند:احسان گاهی بدینسان است که زیانی مالی یا جانی را از کسی دفع کرده و گاهی بدین گونه است که نفعی به او رسانند.

امتیاز بدهید :